IRISPHERE – Oprichting van een incubator voor terugwinningskanalen gericht op bouwhout
In Brussel zijn de laatste jaren talrijke circulaire initiatieven ontstaan rond hout als materiaal. Van het hergebruik van meubels tot het terugwinnen van “zwerfvuil” op straat, via selectieve afbraak voor hergebruik, ze dragen allemaal hun steentje bij om van Brussel een circulair gewest te maken. Een belangrijke uitdaging bij deze kanalen is het opslagprobleem: beschikbaarheid en kosten van ruimte, verschil in timing tussen vraag en aanbod, logistiek, enz. Al deze aspecten vormen een belemmering voor de schaalvergroting van deze spelers.
Illustratie : Lara Perez Duenas
In een poging om oplossingen aan te reiken, werkt het IRISPHERE-programma onder leiding van citydev.brussels aan de ontwikkeling van concrete instrumenten om hergebruik van dit materiaal in Brussel te systematiseren. De Werkgroep georganiseerd in het kader van het jaarlijkse event van het Platform Hergebruik begin oktober gericht op het opslagprobleem met het oog op hergebruik was een mooie gelegenheid om een overzicht te geven van hoe ver dit project nu staat.
Een gunstige omgeving
Dit project krijgt vorm in een gewestelijke politieke context van ondersteuning en ontwikkeling van de circulaire economie en de uitvoering van de strategie voor de duurzame renovatie van de Brusselse gebouwen (NEKP – Nationaal Energie- en Klimaatplan) voor minder afval, hergebruik en recyclage. Dit wordt ontwikkeld als antwoord op grote obstakels voor de ontwikkeling van hergebruik van bouwelementen: het gebrek aan beschikbare opslagruimte voor deze materialen in afwachting van een tweede leven en het gebrek aan vraag.
Citydev.brussels voert sinds 2014 het IRISPHERE-programma uit, met steun van de bureaus EcoRes, Greenloop en Lateral Thinking Factory. In het kader van dit programma, dat politiek wordt gesteund door het gewest en Europa via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), zijn diverse synergieën tot stand gebracht die gericht zijn op het hergebruik en de terugwinning van materialen, in alle sectoren. Onder andere een grootschalig project waaraan de programmateams van IRISPHERE werken sinds januari 2020: de ontwikkeling van een incubator voor de terugwinning van hout uit de bouwsector.
Een incubator voor terugwinningskanalen
Op de locatie worden de materialen van sloop-, bouw- en renovatiewerven gerecupereerd (via inzameling of storting), gesorteerd, opgeslagen en vervolgens naar gespecialiseerde spelers gestuurd of gereconditioneerd voor de markt.
De belangrijkste doelstellingen van die incubator zijn:
- De verschillende partijen die betrokken zijn bij hergebruik (architecten, opdrachtgevers, handelaars in tweedehands materiaal, werkplaatsen, enz.) in een netwerk onderbrengen om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen;
- Een plaats van Onderzoek & Ontwikkeling voor de sector zijn. De niet in Brussel teruggewonnen materialen zullen worden bestudeerd (technische en sociaal-economische haalbaarheid) om de oprichting van nieuwe toekomstbestendige en duurzame terugwinningskanalen te stimuleren;
- Het bieden van zichtbaarheid aan bestaande actoren in de sector hergebruik en een centrale locatie voor toegang tot het aanbod via een gedeelde showroom.
In het project zal in eerste instantie aandacht worden besteed aan hout, alvorens eventueel andere soorten materialen worden onderzocht.
Maar waarom hout?
Hout is een materiaal dat vaak voorkomt op alle soorten bouwplaatsen, of het nu gaat om “hout dat als gereedschap wordt gebruikt” (bekisting, steigers, enz.) voor de afwerking of om een constructie mee te bouwen. Er is dus een grote overvloed aan dit materiaal in de sector.
Bovendien heeft hout gunstige eigenschappen voor hergebruik, dat wil zeggen dat de behoefte aan opslagruimte vrij beperkt is in vergelijking met andere materialen, het gemak van transport, demontage en montage, het gebruiksgemak en het behoud van de mechanische en esthetische eigenschappen in de loop der tijd.
En last but not least werken veel Brusselse spelers al met teruggewonnen hout: handelaars in tweedehands materialen, bestaande of in oprichting zijnde terugwinningskanalen van schrijnwerkers en ambachtslieden, enz. Met het oog op het in netwerken onderbrengen van bestaande kanalen, leveranciers, klanten en materiaalparken komt het project dus naar voren als incubator van terugwinningskanalen voor bouwhout.
Op zoek naar partners
Het governancemodel van de incubator zal gebaseerd zijn op een Publiek-Private Samenwerking, die de toekomstbestendigheid van het project en de door de publieke sector gegarandeerde infrastructuur zal waarborgen, evenals de toegang tot het depot en de ontwikkeling van de vraag door het voorbeeldkarakter van de overheid. En de private sector zal het mogelijk maken om innovatie, dynamiek en knowhow te combineren, die eigen zijn aan die sector.
De volgende stappen zijn om verder te gaan in de co-creatie van het project met actoren in het veld die geïnteresseerd zouden zijn om partners te worden. Het project wordt natuurlijk uitgevoerd in samenwerking met de gewestelijke kabinetten die op deze gebieden bevoegd zijn om aan de regionale strategieën te voldoen.
Laurie Verheyen van citydev.brussels, Julie Decaux van EcoRes en Albertine Serfaty van Greenloop kwamen het project toelichten aan de actoren van het Platform Hergebruik. Na de presentatie kon er verder gepraat worden in kleine zeer interactieve groepjes die de mogelijkheid boden om het te hebben over het project met de deelnemers aan de hand van een SWOT-analyse, die beschikbaar is in de notulen van de vergadering via onderstaande link: [link leggen a.u.b.].
Voor meer informatie over het project en partnershipmogelijkheden of om op de hoogte gehouden te worden van de volgende stappen mailt u naar info@irisphere.brussels.
Auteurs van het artikel: Laurie Verheyen (citydev.brussels), Julie Decaux (EcoRes) en Albertine Serfaty (Greenloop) in samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad